Bütçe Nedir?
Kısa bir tanımla İşletme Bütçesi, işletmenin amaçlanan hedefe ulaşması için yapılan rakamlarla ifade edilmiş ayrıntılı ve kısa süreli bir plandır. Bütçe, işletmenin uzun süreli amaçlarını gerçekleştirmek için sonraki faaliyet döneminde yapması gereken faaliyetleri kesin rakamlar ile belirler.
Bütçeyi en iyi şekilde anlamak için öncelikle planlama kavramını iyi bir şekilde anlamak gereklidir. Planlama, İşletmelerin hem sayısal hem de finansal amaç ve hedeflerinin belirlenmesi için uygun faaliyet planlarının hazırlanmasıdır.
Detaylı bir şekilde hazırlanmış bütçe şablonunu Bütçe Şablonları sayfamızda bulabilirsiniz. Şablon içinde yer alan faaliyet bütçelerinin nasıl hazırlanacağını Kurumsal bütçeler bölümünde detaylı bir şekilde anlatıyoruz.
Bütçenin Aşamaları
Bütçe, bir planlama faaliyeti olması sebebi ile planlamaya paralel olarak aşağıdaki aşamaları içermektedir:
- Amaçların belirlenmesi: Yapılan planla ulaşılmak istenen hedef açıkça belirlenmiş olmalıdır. Bütçelerde amaçlar stratejik planlarda belirlenmiş olan hedeflere ulaştıracak adımlar olarak planlanmalıdır. Bu amaçlara örnek olarak; ciroda %15 artış, %10 karlılık, pazar payının arttırılması gibi örnekler verilebilir.
- Amaçlara ulaştıracak varsayımları belirlenmesi: Organizasyonun tüm kısımlarındaki kapasiteler, iş gücü gibi iç etkenler ve kanunsal yükümlülükler, enflasyon, faiz oranları gibi dış etkenlerin bütçe dönemindeki durumlarına ilişkin varsayımların belirlenmiş olması gereklidir.
- Seçeneklerin karşılaştırılması: Bir sonraki aşamada hazırlanmış olan taslak bütçeler üzerinde daha önceden yapılmış olan varsayımların çeşitli alternatiflerini içeren bütçelerle senaryo analizleri yapılmalıdır.
- Seçenekler arasından en uygun olanın belirlenmesi: Bu aşamada bir önceki aşamada hazırlanan senaryolardan uygun olanı ya da uygun olanlardan 2-3 alternatif belirlenir. Yönetim kurulunca onaylanan bütçe devreye alınır.
Bütçelerin Planlama İçindeki Yeri
Planlar organizasyonlar gibi bir basamak sırası takip ederler. Aşağıdaki şekilde planların ve organizasyonun basamaksal sıralanışı görülmektedir.
Amaçlar
Amaçlar Vizyon ve Misyon şeklinde belirlenmeli ve tüm organizasyona bildirilmelidir.
Politikalar
İşletmede bireylere ve bireylerin oluşturduğu biçimsel gruplara faaliyetlerinde ve kararlarında yol gösterir. Politikaların amaçlardan farkı amaçlara nasıl hangi yollarla ulaşılacağını belirlemesidir. Satış politikaları, , personel politikaları, ücret maaş politikaları, finansman politikası
Programlar
Bir amacın gerçekleştirilmesi için gerekli olan şama ve adımları her birinden sorumlu olan aşama ve adımları belirleyen bir plandır.