İşletme Bütçeleri Çeşitleri

Literatürde bütçeler pek çok farklı sınıflamaya tabi tutulmaktadır. Biz bütçeleri üç ana başlık altında sınıflıyoruz.

1. Amaçlarına Göre Bütçeler
2. Hazırlanma Şekline Göre Bütçeler
3. Teknik Yapısına Göre Bütçeler

1. Amaçlarına Göre Bütçeler
   • Program Bütçeleri: Gelir gider iliÅŸkisi doÄŸrudan saptanamayan, belirli bir programın tamamlanmasına yönelik hazırlanan bütçelerdir.
   • Faaliyet Bütçeleri: Ä°ÅŸletme bünyesindeki satış, üretim, finansal faaliyetler gibi faaliyetlerin gelir ve giderleri ile tahminlenip, deÄŸerlendirildiÄŸi bütçelerdir.
2. Hazırlanma Şekline Göre Bütçeler
   • Geleneksel Bütçe: Bir önceki sene bütçesine dayanarak hazırlanan bütçelerdir. Geleneksel bütçelerde bir önceki sene bütçesi rakamları belli bir oran dahilinde arttırılarak ya da azaltılarak yeni bütçe hazırlanır.
   • Sıfır Tabanlı Bütçe: Sıfır tabanlı bütçelerde geçmiÅŸ yıl verileri tamamiyle göz ardı edilir. Planlaması yapılan döneme ait tüm faaliyetler irdelenerek tahminleme yapılır. Bu teknik maliyetlerin iyi bir ÅŸekilde kontrolünü saÄŸlar.
3. Teknik Yapısına Göre Bütçeler
   • DuraÄŸan Bütçeler: Belirli bir kapasite kullanımı temel alınarak düzenlenen bütçelerdir. Hacim deÄŸiÅŸimleri dikkate alınmadığından detaylı planlama yapılmaz.
   • Karşılastırmalı DuraÄŸan Bütçeler: Birbirinden farklı kapasite kullanımlarını dikkate alan duraÄŸan bütçelerden oluÅŸur. Bu yöntemde gerçekleÅŸmesi en olası olan bütçe temel bütçe seçilir. DiÄŸer olasılıklara göre alternatif bütçeler hazırlanır. Bu ÅŸekilde temel alınan bütçe gerçekleÅŸmezse gerçeÄŸe yakın olan diÄŸer bir alternatif bütçeye geçiÅŸ yapılır.
   • Esnek Bütçeler: Farklı kapasite kullanımlarına göre tahminlerin deÄŸiÅŸiklik gösterebildiÄŸi bütçelerdir. Esnek bütçeler fiili durumla karşılaÅŸtırılabilir ve farklar belirlenerek farkların asıl sebepleri analiz edilebilir.